Anlatımda Tema ve Konu
Konu
Her yazım ve anlatımın temeli konudur. Konu, üzerinde konuşulan, yazı yazılandır. Konu günlük olaylardan alınabileceği gibi insanlar arası ilişkilerden, toplumsal gerçeklerden, sorunlardan, bilim ve teknolojiden, sanattan, kısaca yaşamın her kesitinden seçilebilir.
Tema,
Bir sanat eserinin merkezinde yer alan temel duygu ve düşünce demektir. Tema,
sınırlandırılıp somutlaştırılarak konu hâline getirilir. Bir eserin teması, onun konusu değildir.
Konunun çok özel bir biçimde işlenmiş ayrıntısıdır. Bir şeyin edebiyat eserine konu edilmesi
için, bir yazar veya şairin o konuyu seçmiş olması yeterlidir. Oysa tema, edebî şahsiyetin
sanatçı yönünün, yorumlama gücünün bir göstergesidir. Tema bütün sanat dallarının ortak
terimlerinden biridir.
Metinlerdeki Anlatım Türü ile Tema ve Dil İlişkisi
Olay çevresinde gelişen metinlerde tema, metnin olay örgüsüne hakim olan çatışmanın
en kısa ifadesidir, konu-tema ayrımı yoktur. Bu tür metinlerde konu aktarılırken kullanılan
anlatım türü, öyküleme ve betimlemedir ve dil şiirsel işlevindedir.
Öğretici metinlerde tema, metinde üzerinde durulan düşünce, bilgi, gözlem ya da
haberlerin en genel, en soyut ifadesidir. Bir temanın konuya dönüştürülmesi daha somut hâle
getirilmesine bağlıdır. Bu tür metinlerde konu aktarılırken kullanılan anlatım türü, açıklama
ve tartışmadır ve dil göndergesel işlevindedir.
Coşku ve heyecana bağlı metinlerde tema-konu ilişkisi, öğretici metinlerdeki gibidir.
Aşk, ölüm, yalnızlık gibi kavramlar, şiirde ele alınabilecek temalar arasındadır. Konu ise
temanın somutlaşan hâlidir. Bu tür metinlerde konu aktarılırken kullanılan anlatım türü, coşku
ve heyecana bağlı anlatımdır ve dil şiirsel işlevindedir.
.png)
Hiç yorum yok: